1- قیرهایی که همراه با لایه ها و موادی هستند ، که در آنها نفت تشکیل شده است .

2- قیرهایی که همراه با لایه های هموکلینال بوده و انتهای لابه های نامبرده بر روی زمین نمایان می شوند .

3- قیرهایی که در محل ناپیوستگی ها و دگر شیبی ها ظاهر می شوند .

4- قیرهایی که ناشی از مخازن بزرگ هستند که در اثر فعالیتهایی نظیر چین خوردگی و گسله شدن شکسته شده اند .

5- قیرهایی که همراه با نفوذ برخی از پدیده های زمین شناسی از قبیل : گل فشانها ، گنبدهای نمکی و نفوذهای آذرین مشاهده می گردد .

ساختار مولکولی و شیمیایی  گیلسونایت  :

قیر معدنی ، از مخلوط پیچیده ای از ترکیبات آلی تشکیل شده است ، که برای مشخص نمودن ویژگیهای خاص آن آزمایشهای آنالیزی مختلفی برای ساختار شیمیایی آن صورت می گیرد .

آنالیز مقدماتی نمونه ای از گیلسونایت ، عناصری مانند کربن ، هیدروژن ، نیتروژن ، گوگرد و اکسیژن در گیلسونایت را مشخص می کند .

کاربردهای گیلسونایت :

از گیلسونایت بیش از 160 کاربرد مهم در صنایع مختلف ، اعم از رنگ ، رزین ، مصالح ساختمانی ، آسفالت ، رو سازی جاده ها ، ریخته گری ، مواد شیمیایی ، گل وسیمان حفاری ، واکس ، ایزو بام ، جوهر سیاه و لاستیک استفاده می شود .

با توجه به این که گیلسونایت یک ماده معدنی وغیر سمی است ،  استفاده از این محصول ارزشمند روبه افزایش است .

عمده ترین و مهم ترین کاربردهای گیلسونایت ، به شرح زیر است :

1- تولید آسفالت و ایزو گام

از آنجایی که گیلسونایت به شدت آب گریز و مقاوم در برابر اسید و باز می باشد ، باعث افزایش کیفیت ایزو گام و آسفالت می گردد .

از ویژگیهای مهم مواد  گیلسونایته ، حلالیت آنها در حلال غیر قطبی نظیر دی سولفید کربن ، تولوئن ، ونیز قیر مذاب می باشد . از این ویژگی گیلسونایت در صنایع ایزو گام و عایقهای رطوبتی استفاده می شود .

قیر طبیعی ،  به دلیل داشتن مواد هیدروکربنی پلیمري ، یک اصلاح کننده مناسب براي قیرهاي پالایشگاهی مخصوصاً
آسفالت و ایزوگام محسوب میشود .

 2- تولید رنگ و جوهر از قیر معدنی

از گیلسونایت رنگدانه هاي سیاه و قهوه اي استخراج می شود ، که در تهیه جوهرهاي پرینتر ، مورد استفاده قرار

 می گیرند.

رزین گیلسونایتی ایران به طور گسترده اي به عنوان کربن سیاه ، جهت تولید جوهر سیاه و جوهر گرانرو استفاده
می شود .

 رزین گیلسونایتی ایران با رزین هاي هیدروکربنی پایه نفتی ، رزین هاي فنولیک و رزین هاي فلزي رقابت بسیار خوبی می کند ، که به بهاي تمام موارد نام برده با غلظتهاي مختلف می تواند استفاده شود .

 غلظت هاي مختلفی از این ماده جهت تولید جوهرهاي مخصوص با درخشندگی بالا استفاده می شود .

 نوع خاصی از گیلسونایت در ساخت رنگهاي مشکی آسفالتی و روغن هاي جلا نیز استفاده می شود .

 همچنین از آن می توان محلول رنگی سیاه قهوه اي تهیه کرد ،  که در قیر اندود کردن لوله هاي گاز، فاضلاب و … به کار می رود .

 این محصول در پوشش سطوح خارجی ، همچنین براي ایجاد مقاومت سطوح در برابر اسید ، پوشش شاسی اتومبیل ، پوشش سازه هاي فلزي مورد استفاده قرار می گیرد .

به عنوان یک جایگزین کم هزینه براي سایر رزینها در ترکیبات جوهر سیاه به کار میرود .

3- ایزولاسیون

در ایزولاسیون سدها، پل ها و کانالها به مقدار گسترده اي استعمال می شود .

 پودر میکرونیزه گیلسونایت داراي حلالیت و قابلیت ایزولاسیون بیشتري می باشد.

به دلیل پایداري و مقاوم بودن گیلسونایت در مقابل شرایط جوي ، استفاده از آن در این زمینه رو به افزایش می باشد . در صنایع الکترونیک به عنوان عایق در کیتهاي الکترونیکی کاربرد دارد .

4- تهیه و تولید قیر امولسیونی

از پودر میکرونیزه گیلسونایت در تهیه قیرهاي امولسیونی آبی استفاده میشود. قیرهاي امولسیونی عمدتاً صادراتی

 می باشند . قیرهاي امولسیونی را به عنوان قیرهاي سبز و سازگار با محیط زیست می شناسند .

5- تهیه و تولید کک

قیر طبیعی ،  داراي 70-80 درصد کربن بر مبناي آنالیز عنصري می باشد .

  به این دلیل وقتی به فولاد مذاب اضافه می شود  ، محیطی کاهنده را به وجود می آورد و می توان آن را در کنار مواد کک شونده مانند زغال سنگ استفاده کرد .
همچنین امکان تهیه کک از بعضی از انواع آن وجود دارد .
بیتومین را با زغال سنگهایی که خاصیت کک شوندگی در آنها ضعیف است مخلوط کرده و از آن کک تهیه می کنند .
کک بدست آمده غالباً در صنایع قند به کار برده میشود .

 همچنین از انواع بدون سولفور آن یا پس از سولفورزدایی ، نوعی کک بنام کک سوزنی تهیه میشود که مصرف فراوانی در کوره هاي ذوب قوس الکتریک دارد.

6- بکارگیری در گل حفاری

از قیر طبیعی  در تولید گل و دوغاب سیمان حفاري استفاده می شود . در سیالات حفاري براي سیمانی کردن چاه هاي
نفت به کار می رود .

 این ماده معدنی یک ترکیب بی نظیر و تثبیت شده از عیارهاي قیر معدنی ،  براي تامین عمل بهینه و مناسب در گل حفاري جهت تثبیت شیل (دیواره هاي چاه هاي نفت) استفاده می شود . این ماده کاهش دهنده وزن دوغاب میباشد .

7- برای تهیه سوخت

از کلوخه هاي گیلسونایت در کنار ترکیبات سوختی مانند مازوت و زغال سنگ در گذشته براي سوخت در کوره هاي
حرارتی استفاده می شد که امروزه این کاربرد محدود به گونه هاي کم کیفیت گیلسونایت می شود .

8- استفاده از گیلسونایت در ریخته گری

قیر معدنی  به عنوان یک افزودنی کربناته در ماسه هاي ریخته گیري استفاده می شود ، که باعث ایجاد صفحات هموارتر بر روي قالب هاي آهن خاکستري می گردد .

 گیلسونایت همراه coal Sea مخلوط گردیده و به عنوان یک چسب ویژه براي ماسه هاي ریخته گري استفاده می شود که باعث کاهش عیب هاي پایان عملیات ریخته گري می گردد .
همچنین آزاد سازي قالب را بهبود می بخشد .  از گیلسونایت در ریخته گري به عنوان گیرش دهنده براي شکل دادن فلزات استفاده می گردد .

 از قیر معدنی براي مخلوط کردن با ترکیبات شیمیایی مانند منیزیم و آهک هیدراته ،  براي عمل گوگرد زدایی در صنعت فولاد استفاده می شود.

9- استفاده از قیر طبیعی در صنعت شیمیایی

قیر طبیعی ،  براي سال هاي متمادي است که به طور موفقیت آمیز براي تولید درز گیر و چسب استفاده می شود.

 با تکنولوژي تولیدات جدید و کنترل کیفیت منحصر به فرد طبیعی این محصول می توان به عنوان جانشین رزین
سینتیکی در فراکسیون مواد خام مورد توجه قرار گیرد .

 استفاده موثر این رزین طبیعی در کاربرد هاي اجرایی با کیفیت بالاي گیلسونایت سازگار است .

پس از بررسی هاي بعمل آمده و آزمایش هاي تخصصی ، متوجه می شوند که این ماده روان ساز بسیار خوبی می باشد . و می توان با ترکیب آن با رزین هاي مختلف به محصولات مختلفی دست یافت ؛  از جمله گرافیت مداد ، مغز باطري . همچنین به دلیل اینکه مواد پلی اتیلن یا پی وي سی در رنگهاي تیره در برابر اشعه ماوراي بنفش خورشید خوردگی پیدا می کند ، می توان با استفاده از این ماده از خوردگیها جلوگیري کرد .

با توجه به تکنولوژي جدید و استفاده از کربوفایبرها که از موارد مصرف آن می توان ، در ساخت بدنه هواپیما اشاره نمود باید از گیلسونایت استفاده شود.

ساختار فیزیکی گیلسونایت :

گیلسونایت Gilsonite ، قیر طبیعی ( ماده جامد، شکننده، براق، همراه با درخشندگی زیاد است . سنگ معدن آن سیاه رنگ و پودر آن قهوه ای می باشد.

 از لحاظ ظاهر فیزیکی و شیمیایی شبیه زغال ، سوخت های فسیلی  ، قیر  و  محصولات نفتی است . تفاوت عمده آن با زغال ، خاصیت نرم بودن آن و ذوب شدن آن قبل از سوختن می باشد .

 همچنین اختلاف اصلی آن با قیر ، سخت بودن آن و خواص مولکولهای قطبی اش است ،  که به آن خاصیت متفرق کنندگی میدهد .

 اختلاف اساسی گیلسونایت ،  با کانیهای طبیعی و مصنوعی هیدروکربن دار  ، باعث گردیده که در اغلب صنایع کاربردی به عنوان ماده معدنی بی نظیر از لحاظ خواص فیزیکی و شیمیایی مصرف گردد .

 گیلسونایت به سه درجه معمولی ، تفکیک  و غربال شده تقسیم می شود که این تقسیم بندی بر اساس نقطه ذوب ، میزان انکسار آنها و میزان ذرات ریز می باشد .

قیمت قیر طبیعی :

قیمت گیلسونایت به عوامل مختلفی بستگی دارد که عبارتند از :
– فصل‌های سال : در فصل زمستان که میزان بارش زیاد است ، آب باران معادن را پر می‌کند . در این موارد بازار با کمبود مواجه شده و در نتیجه قیمت افزایش می‌یابد .  لذا گیلسونایت صادراتی در ماه‌های مارس ، (فروردین) تا اکتبر ، (مهر) ، کمترین قیمت را داراست .
– میزان تقاضا : گاهی معادن بزرگ نیاز به حفاری و باطله برداری  بیشتری دارند . اگر تقاضا در آن زمان زیاد باشد ، قیمت متفاوت خواهد بود .
– کیفیت : در هر یک از معادن لایه عظیمی از آسفالت طبیعی وجود دارد که درصد کیفیت گیلسونایت در لایه  ها متفاوت است .

در برخی از رگه‌ها ، آسفالت طبیعی ۱۰۰ درصد کیفیت بالایی دارد . درصد خاکستر گیلسونایت ، در معادن خاورمیانه از ۰ تا 25درصد است .

 پرفروش ترین نوع آسفالت طبیعی معمولا آسفالت طبیعی با ۵ تا ۱۵ درصد خاکستر می‌باشد .

بسته‌بندی:

برخی از مشتریان تقاضای جامبوبگ دارند که نسبتا ارزان‌تر هستند . اما برای برخی از مشتریان بسته‌بندی
اهمیت زیادی داشته و برای آن‌ها از کیسه های ۲۵ کیلوگرمی چند لایه  استفاده می‌شود که گران‌تر می‌باشد .

کیسه های 25 و 50 کیلوگرمی معمولا ، برای پودر میکرونیزه  قیر طبیعی به کار می رود .